Σύντομη εισαγωγή στην Ψηφιακή Τέχνη και τα Νέα Μέσα

Κείμενο

Μαργαρίτα Σταυράκη

Την δεκαετία του ’90 γίναμε μάρτυρες μιας τεχνολογικής ανάπτυξης άνευ προηγουμένου για το ψηφιακό μέσο, η ονομαζόμενη «ψηφιακή επανάσταση». Παρότι η αρχή πολλών ψηφιακών τεχνολογιών συναντάται αρκετά χρόνια νωρίτερα, αυτές οι τεχνολογίες έγιναν ευρέως διαδεδομένες την τελευταία δεκαετία του εικοστού αιώνα. Το hardware και το software έγιναν πιο εκλεπτυσμένα και οικονομικά ανεκτά, και στο ξεκίνημα του World Wide Web (www…) στα μέσα της δεκαετίας του ’90 προστέθηκε ένα επίπεδο «παγκόσμιας διασύνδεσης».

Οι καλλιτέχνες πάντα ήταν μεταξύ των πρώτων που απεικόνιζαν τον πολιτισμό και την τεχνολογία της εποχής τους, και δεκαετίες πριν την ψηφιακή επανάσταση είχαν επίσημα διακηρύξει τον πειραματισμό τους με τα νέα μέσα. Στην αρχή τα αποτελέσματα των πειραματισμών τους παρουσιάζονταν κυρίως σε διαλέξεις , φεστιβάλ και συμπόσια αφιερωμένα στην τεχνολογία και τα ηλεκτρονικά μέσα και θεωρούνταν περιφερειακά, στην καλύτερη περίπτωση, της επικρατούσας τέχνης. Αλλά, μέχρι το τέλος του αιώνα, η ψηφιακή τέχνη έγινε ένας καθιερωμένος όρος, και τα μουσεία και οι γκαλερί ανά τον κόσμο άρχισαν να συλλέγουν και να διοργανώνουν μεγάλες εκθέσεις ψηφιακής τέχνης.   

Η ορολογία για την τέχνη της τεχνολογίας ήταν πάντα αρκετά συγκεχυμένη και ότι είναι σήμερα γνωστό ως ψηφιακή τέχνη έχει αλλάξει αρκετά ονόματα από το ξεκίνημα του. Κάποτε αναφερόταν ως computer art (μέχρι την δεκαετία του ’70), έπειτα ως multimedia art, και στις μέρες μας ταυτίζεται με τον γενικό τίτλο  new media art. Η ψηφιακή τέχνη περιγράφει δουλειές που κάνουν χρήση αναδυόμενων τεχνολογικών μέσων και εμπλέκονται με τις πολιτιστικές, πολιτικές και αισθητικές δυνατότητες αυτών των εργαλείων. 

Σε μια προσπάθεια να διευκρινίσουμε περισσότερο τους όρους μπορούμε να τοποθετήσουμε την ψηφιακή τέχνη και τα Νέα Μέσα ως ένα υποσύνολο δυο μεγαλύτερων κατηγοριών: Τέχνη & Τεχνολογία, και Τέχνη των Μέσων (media art). Η Τέχνη & Τεχνολογία αναφέρεται σε πρακτικές όπως Ηλεκτρονική Τέχνη, Ρομποτική Τέχνη, Genomic art, που κάνουν χρήση τεχνολογιών και είναι σύγχρονες, αλλά όχι απαραίτητα σχετιζόμενες με την έρευνα των μέσων. Η Τέχνη των Μέσων περιλαμβάνει την Βίντεο Τέχνη,  τον Πειραματικό Κινηματογράφο και την Transmission art, που ενσωματώνουν τις τεχνολογίες των διαφορετικών μέσων και που από το ’90 και μετά ελάχιστα εξελίσσονται και αναβαθμίζονται τεχνολογικά .

Αν θέλουμε να αναλύσουμε παραπάνω την νέα εποχή θα βρεθούμε μέσα σ’ ένα χαοτικό τοπίο νέων μέσων και μορφών τέχνης, με πολλαπλά ονόματα και σημασίες, που συχνά το ένα συνδέεται με το άλλο ή γέννα την ανάγκη για ένα καινούργιο.

Αναφέρω χαρακτηριστικά> Net art, software art, artist-made video games, media projects, interactive narratives, multimedia installations, performances. Ο μόνος πραγματικός ορισμός της ψηφιακής τέχνης μπορεί να βρεθεί στον δημιουργό της, το άτομο εκείνο που χρησιμοποιεί τα νέα μέσα σαν το πρωταρχικό του εργαλείο έκφρασης. 

Έτσι λοιπόν, είναι καλό να δούμε την ψηφιακή τέχνη ως μια «αναγκαία», «πλουραλιστική» απάντηση των καλλιτεχνών στην τεχνολογική και πληροφορική επανάσταση και στην ψηφιοποίηση όλων των μέσων.

Βιβλιογραφία

Digital Art/ Christiane Paul, Thames & Hudson world of art

New Media Art/ Mark Tribe-Reena Jana, Taschen

www.Wikipedia.org